Üniversite Bir Kamu Kurumu mudur? Empati ve Strateji Arasında Bir Yolculuk
Bir Sohbetin Kıvılcımı
Bir sonbahar akşamıydı. Kampüsün sararmış yapraklarla dolu yürüyüş yolunda iki eski dost yan yana yürüyordu. Arda, analitik düşünen, çözüm odaklı ve her şeye mantık çerçevesinden bakan bir mühendislik öğrencisiydi. Elif ise insan ilişkilerini önemseyen, olaylara kalbiyle yaklaşan bir sosyoloji öğrencisi. Bu iki farklı dünyanın insanı, yıllardır süren dostluklarını fikir ayrılıklarıyla zenginleştiriyordu.
“Biliyor musun Elif,” dedi Arda, gözlerini ufka dikerek, “benim için üniversite tamamen bir kamu kurumu. Devlet kurar, bütçeyi devlet sağlar, vatandaşların eğitim hakkı için çalışır. Yani mesele çok net.”
Elif gülümsedi, adımlarını yavaşlattı. “Belki haklısın,” dedi yumuşak bir sesle. “Ama ben üniversiteyi sadece bir kurum olarak görmüyorum. Bence o bir yolculuk. İnsanların hayallerini gerçeğe dönüştürdüğü, toplumun ruhunu şekillendirdiği bir yer. Evet, devletin desteği var ama ruhu sadece resmi belgelerde yazanlarla sınırlı değil.”
Strateji ile Empatinin Dansı
İkili yürürken tartışmaları derinleşti. Arda’nın bakış açısı, sistematik düşünmenin ürünüydü: Üniversite, devlet tarafından kurulan, kamu kaynaklarıyla finanse edilen, kanunlarla yönetilen bir kurumdu. Kamu görevlileri çalıştırır, kamu hizmeti sunar. Yani tanım itibariyle bir kamu kurumu olmanın tüm şartlarını taşırdı.
Elif ise daha farklı bir pencereden bakıyordu. Ona göre üniversiteler sadece bilgi üretmezdi; bireylerin karakterini, toplumun geleceğini ve kültürel dokusunu şekillendirirdi. “Kamu kurumu olmak, ruhsuz ve mekanik bir şeymiş gibi algılanıyor bazen,” dedi. “Ama üniversite, devletin kurduğu ama insanların hayalleriyle büyüyen bir bahçe gibi. Kamu kurumu olmasının ötesinde bir anlam taşıyor.”
Gerçek: Kamu Kurumu Olmanın Anlamı
Tartışma ilerledikçe konu daha somut bir zemine oturdu. Türkiye’de üniversitelerin büyük çoğunluğu devlet tarafından kurulmuş ve yönetilmiştir. Bu üniversiteler kamu bütçesiyle finanse edilir, kamu personeli istihdam eder ve Yükseköğretim Kurulu (YÖK) gibi kamu otoriteleri tarafından denetlenir. Tüm bu özellikleriyle teknik olarak bir “kamu kurumu” sayılırlar.
Ancak bu tanımın arkasında daha derin bir gerçek yatar: Üniversite, sadece bir kurum değil, toplumsal bir misyondur. Bilgiyi üretmek, yaymak, eleştirel düşünceyi geliştirmek ve vatandaşların eğitim hakkını güvence altına almak gibi görevleriyle topluma hizmet eder. Kamu kurumlarının belki de en insani ve dönüştürücü örneklerinden biridir.
Birlikte Doğruyu Aramak
Yürüyüşlerinin sonunda Arda ve Elif bir banka oturup sessizce kampüs ışıklarını izlediler. “Belki ikimiz de haklıyız,” dedi Arda. “Üniversite hem kamu kurumudur hem de bundan çok daha fazlası…”
Elif başını salladı. “Evet,” dedi. “Devletin kurduğu bir yapı ama öğrencilerin düşleriyle, akademisyenlerin tutkularıyla, toplumun ihtiyaçlarıyla yaşayan bir organizma. Kuru bir bürokrasi değil; fikirlerin, duyguların ve umutların harmanlandığı bir yuva.”
Sonuç: Sadece Bir Kurum Değil, Bir Gelecek
Üniversite, hukuki tanımıyla bir kamu kurumu olsa da, aslında bir toplumun en canlı, en üretken damarlarından biridir. Devletin desteğiyle ayakta durur ama öğrencilerin merakı, öğretim üyelerinin adanmışlığı ve toplumun beklentileriyle anlam kazanır.
Bu yüzden meseleye sadece hukuki terimlerle değil, duygularla da yaklaşmak gerekir. Çünkü üniversite, bir binadan çok daha fazlasıdır. O, geleceğe açılan bir kapı, hayallerin filizlendiği bir bahçe ve toplumun dönüşümünü mümkün kılan bir güçtür.
Belki de en doğrusu Arda ve Elif’in ortak kararında saklıdır: Üniversite bir kamu kurumudur, evet… Ama aynı zamanda insanlığın en değerli ortak miraslarından biridir. Ve bu miras, hepimizin katkısıyla büyür, gelişir ve geleceğe taşınır.